1.Khái niệm án tích, xóa án tích

     Hiện nay, chưa có quy định định nghĩa rõ án tích trong pháp luật hình sự. Tuy nhiên, có thể thể hiểu Án tích là hậu quả pháp lý của việc bị kết án, và cũng là một trong những hình thức của trách nhiệm hình sự. Án tích tồn tại trong suốt thời gian người bị kết án chấp hành bản án và trong một khoảng thời gian nhất định sau khi chấp hành xong bản án.

     Xóa án tích có nghĩa là xóa đi hậu quả sau cùng của việc phạm tội. Người được xóa án tích coi như người chưa bị kết án.

2. Trường hợp bị kết án nhưng không bị coi là có án tích

     Căn cứ Khoản 2 Điều 69 và Điều 107 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định các trường hợp người bị kết án không bị coi là có án tích. Cụ thể:

– Người bị kết án do lỗi vô ý về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng;

– Người được miễn hình phạt;

– Người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi bị kết án không kể về tội gì;

– Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng hoặc tội phạm rất nghiêm trọng do vô ý;

– Người dưới 18 tuổi phạm tội bị áp dụng biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng.

3. Các trường hợp xóa án tích

     Theo quy định của BLHS, có 04 trường hợp xóa án tích bao gồm: đương nhiên xóa án tích, xóa án tích theo quyết định của Tòa án, xóa án tích trong trường hợp đặc biệt và xóa án tích đối với người dưới 18 tuổi bị kết án.

• Đương nhiên xóa án tích là trường hợp người bị kết án được đương nhiên công nhận như là chưa từng bị kết án mà không cần có quyết định của Tòa án. Đương nhiên được xóa án tích được áp dụng đối với người bị kết án không phải về các tội quy định tại Chương XIII và Chương XXVI của BLHS. Đương nhiên xóa án tích được quy định cụ thể tại Điều 70 Bộ luật hình sự 2015.
• Xóa án tích theo quyết định của Tòa án được quy định tại Điều 71 Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 1017. Theo đó, trong trường hợp trên Tòa án phải xem xét tính chất, mức độ nguy hiểm cho xã hội đối với tội phạm mà người bị kết án đã thực hiện, thái độ chấp hành pháp luật, thái độ lao động của người bị kết án để ra quyết định xóa án tích. Chỉ khi có quyết định xóa án tích của Tòa án thì người bị kết án mới được xem là chưa từng bị kết án. Xóa án tích theo quyết định của Tòa án được áp dụng đối với người bị kết án về một trong các tội quy định tại Chương XIII và Chương XXVI của BLHS
• Xóa án tích trong trường hợp đặc biệt là việc Tòa án quyết định xóa án tích cho người bị kết án thuộc trường hợp đương nhiên xóa án tích (Điều 70 BLHS) hoặc xóa án tích theo quyết định của Tòa án (Điều 71 BLHS) với điều kiện người bị kết án có những biểu hiện tiến bộ rõ rệt và đã lập công, được cơ quan, tổ chức nơi người đó công tác hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú đề nghị và khi họ đã chấp hành ít nhất một phần ba thời hạn “không phạm tội mới” theo quy định.
• Đối với người dưới 18 tuổi bị kết án, việc xóa án tích với họ có những đặc thù riêng được quy định tại Điều 107 BLHS. Theo đó đối với người dưới 18 tuổi bị kết án thì chỉ có trường hợp họ được đương nhiên xóa án tích, không có trường hợp xóa án tích theo quyết định của Tòa án. Ngoài ra đối với người bị kết án là người từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi, người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi bị kết án về tội phạm ít nghiêm trọng, tội phạm nghiêm trọng hoặc tội phạm rất nghiêm trọng do vô ý hoặc người bị áp dụng biện pháp tư pháp thì họ được xem như không có án tích.