TỘI HUỶ HẠI NGUỒN LỢI THUỶ SẢN

Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản là một hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, gây ảnh hưởng trực tiếp đến môi trường biển và sinh kế của ngư dân. Hành vi này không chỉ làm giảm sút đáng kể nguồn lợi thủy sản mà còn gây ô nhiễm môi trường biển, đe dọa sự cân bằng sinh thái.

1. Khái niệm và cấu thành tội phạm của Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản

Khái niệm: Theo quy định của pháp luật Việt Nam, tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản là hành vi vi phạm các quy định của Nhà nước về bảo vệ nguồn lợi thủy sản, gây thiệt hại nghiêm trọng đến nguồn lợi thủy sản.

Cấu thành tội phạm của Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản:

Chủ thể của tội phạm:

• Cá nhân: Bất kỳ cá nhân nào thực hiện hành vi vi phạm.
• Pháp nhân: Các tổ chức, doanh nghiệp có hành vi vi phạm.

Đối tượng của tội phạm:

• Nguồn lợi thủy sản: Bao gồm các loài thủy sản, môi trường sống của chúng (rạn san hô, thảm cỏ biển…) và các công trình, thiết bị phục vụ khai thác thủy sản.

Hành vi cấu thành tội phạm:

• Sử dụng chất độc, chất nổ, hóa chất, dòng điện hoặc phương tiện, ngư cụ bị cấm để khai thác thủy sản: Đây là một trong những hành vi phổ biến nhất, gây ra hậu quả nghiêm trọng nhất. Việc sử dụng các chất độc hại này không chỉ làm chết hàng loạt thủy sản mà còn gây ô nhiễm môi trường nước.
• Khai thác thủy sản trong khu vực cấm hoặc trong khu vực cấm có thời hạn: Việc khai thác thủy sản trái phép ở những khu vực này làm ảnh hưởng đến quá trình sinh sản và phát triển của các loài thủy sản.
• Phá hoại nơi cư ngụ của loài thủy sản: Hành vi này bao gồm việc san lấp, bồi lấp các vùng cửa sông, phá hủy các rạn san hô, làm suy giảm môi trường sống của các loài thủy sản.

Hậu quả:

• Giảm sút nguồn lợi thủy sản: Các hoạt động khai thác thủy sản trái phép làm giảm đáng kể số lượng và đa dạng sinh học của các loài thủy sản.
• Ô nhiễm môi trường: Việc sử dụng chất độc, chất nổ gây ô nhiễm nghiêm trọng môi trường nước, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người và các sinh vật sống trong nước.
• Ảnh hưởng đến kinh tế: Giảm sút nguồn lợi thủy sản ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của ngư dân và các ngành công nghiệp liên quan đến thủy sản.
• Mất cân bằng sinh thái: Việc hủy hoại nguồn lợi thủy sản làm mất cân bằng hệ sinh thái biển, ảnh hưởng đến các loài sinh vật khác trong chuỗi thức ăn.

2. Quy định pháp luật về hình phạt đối với Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản

Tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản được quy định cụ thể tại Điều 242 Bộ luật Hình sự. Ngoài ra, còn có nhiều quy định khác trong các luật chuyên ngành như Luật Thủy sản, Luật Bảo vệ môi trường…

Theo Điều 242 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017) có quy định, người nào vi phạm quy định về bảo vệ nguồn lợi thủy sản gây thiệt hại nguồn lợi thủy sản thì sẽ bị kết tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản.

Theo đó, khung hình phạt đối với tội hủy hoại nguồn lợi thủy sản như sau:

* Khung 1: Người nào vi phạm quy định về bảo vệ nguồn lợi thủy sản thuộc một trong các trường hợp sau đây, gây thiệt hại nguồn lợi thủy sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng hoặc thủy sản thu được trị giá từ 50.000.000 đồng đến dưới 200.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về một trong các hành vi quy định tại Điều 242 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017) hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm (Đối với pháp nhân thương mại thì phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng):

– Sử dụng chất độc, chất nổ, hóa chất, dòng điện hoặc phương tiện, ngư cụ bị cấm để khai thác thủy sản hoặc làm hủy hoại nguồn lợi thủy sản;

– Khai thác thủy sản trong khu vực cấm hoặc trong khu vực cấm có thời hạn;

– Khai thác loài thủy sản bị cấm khai thác, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 244 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi 2017);

– Phá hoại nơi cư ngụ của loài thủy sản thuộc Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ;

– Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

– Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;

– Vi phạm quy định khác của pháp luật về bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

* Khung 2: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 300.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 03 năm đến 05 năm (Đối với pháp nhân thương mại thì bị phạt tiền từ 1.000.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng):

– Gây thiệt hại nguồn lợi thủy sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng hoặc thủy sản thu được trị giá từ 200.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng;

– Làm chết người;

– Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 122% đến 200%.

*Khung 3: Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 05 năm đến 10 năm (Đối với pháp nhân thương mại thì bị phạt tiền từ 3.000.000.000 đồng đến 5.000.000.000 đồng hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn từ 06 tháng đến 03 năm):

– Gây thiệt hại nguồn lợi thủy sản 1.500.000.000 đồng trở lên hoặc thủy sản thu được trị giá 500.000.000 đồng trở lên;

– Làm chết 02 người trở lên;

– Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 03 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này 201% trở lên.

*Khung hình phạt bổ sung: 

– Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.

– Pháp nhân thương mại còn có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định từ 01 năm đến 03 năm hoặc cấm huy động vốn từ 01 năm đến 03 năm.