Ở Việt Nam, việc thực hiện nghĩa vụ quân sự là một điều hết sức thiêng liêng, cao quý của công dân. Điều này mang lại được cho bản thân họ các kỹ năng tuyệt vời như quân sự, lãnh đạo cũng như rèn luyện tinh thần, khả năng làm việc nhóm,…từ đó trở thành một người có ích cho xã hội. Tuy nhiên có những đối tượng mặc dù đã đủ điều kiện và được gọi đi nghĩa vụ đã có hành vi trốn tránh để không phải thực hiện thì tuỳ theo mức độ vi phạm sẽ bị xử lý hành chính, hoặc hình sự.

1. Trước tiên, hãy tìm hiểu nghĩa vụ quân sự là gì?

a. Khái niệm

Căn cứ theo khoản 1 điều 4 Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 có thể hiểu Nghĩa vụ quân sự là trách nhiệm của công dân với quốc gia bằng các hoạt động tham gia vào quân đội hoặc các tổ chức quân sự khác để bảo vệ lãnh thổ và an ninh quốc gia. Nghĩa vụ quân sự có thể bao gồm việc tập trung huấn luyện quân sự, tham gia vào các hoạt động quân sự, và đóng góp cho quốc phòng và an ninh quốc gia theo các quy định của pháp luật.

b. Đối tượng tham gia

Theo Luật Nghĩa vụ quân sự của Việt Nam, đối tượng tham gia nghĩa vụ quân sự bao gồm:

• Nam công dân Việt Nam từ 18 tuổi trở lên (đã đạt 18 tuổi vào thời điểm đăng ký tham gia nghĩa vụ quân sự).
• Các nữ công dân có thể tham gia nghĩa vụ quân sự nếu họ tự nguyện hoặc có yêu cầu đặc biệt của Bộ trưởng Quốc phòng.
• Các công dân Việt kiều có thể tham gia nghĩa vụ quân sự nếu họ muốn và đáp ứng các điều kiện quy định.

Các công dân không được tham gia nghĩa vụ quân sự bao gồm: người tàn tật, người mắc các bệnh không thể hoàn toàn khỏi bệnh để tham gia nghĩa vụ quân sự, người có bản án hình sự chưa được thu hồi hoặc được tòa án quyết định không được tham gia nghĩa vụ quân sự.

2. Xử lý vi phạm khi có hành vi trốn nghĩa vụ quân sự

Công dân khi trốn không tham gia nghĩa vụ quân sự có thể bị xử lý hành chính hoặc hình sự như sau:

• Xử phạt hành chính: Căn cứ theo điều 7, nghị định 120/2013/NĐ-CP được sửa đổi bổ sung bởi khoản 9 điều 1 Nghị định số 37/2022/NĐ-CP

VD: Đối với hành vi không có mặt đúng thời gian hoặc địa điểm tập trung ghi trong lệnh gọi nhập ngũ mà không có lý do chính đáng:

+) Phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng;

+) Ngoài ra vẫn cần chấp hành lệnh gọi nhập ngũ theo quy định.

• Xử lý hình sự: Căn cứ theo điều 332, 333,334, 335 Bộ Luật Hình sự 2015

VD: Đối với hành vi chấp hành lệnh gọi nhập ngũ thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 02 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 02 năm.

Tóm lại, theo pháp luật Việt Nam, trốn nghĩa vụ quân sự bị coi là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý theo các quy định của Luật và các văn bản hướng dẫn khác. Vì vậy, khi có yêu cầu tham gia vào quân đội để hoàn thành nghĩa vụ quân sự, gồm các hoạt động như học tập, huấn luyện quân sự, và phục vụ trong quân đội trong một khoảng thời gian nhất định thì nên chấp hành đúng theo quy định.