Một số độc giả vẫn thường hay bị nhầm lẫn giữa Tội cố ý truyền HIV cho người khác tại điều 149 với Tội lây truyền HIV cho người khác tại điều 148. Vậy Tội cố ý truyền HIV cho người khác là tội gì? bị xử lý như nào? Cùng Luật Ánh Sáng Việt tìm hiểu và làm rõ.

1. Tìm hiểu về Tội cố ý truyền HIV cho người khác

HIV là vi rút gây ra bệnh AIDS (hội chứng suy giảm miễn dịch) trong cơ thể người. HIV tấn công hệ miễn dịch của cơ thể và làm suy giảm khả năng phòng vệ của cơ thể trước các bệnh tật khác. Nếu không được điều trị kịp thời, HIV có thể phát triển thành AIDS, một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng và có thể gây tử vong. HIV có thể lây truyền 3 đường: đường tình dục, đường máu hoặc truyền từ mẹ sang con trong thời kỳ mang thai, sinh đẻ và cho con bú. 

Hành vi cố ý truyền HIV cho người khác là hành vi dùng các hình thức, thủ đoạn để làm cho người khác bị nhiễm HIV. Đây được xem là một hình thức tội phạm liên quan đến sức khỏe cộng đồng và có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, thậm chí tính mạng của người bị lây nhiễm HIV hoặc có thể gây sự hoang mang, sợ hãi đến tinh thần của toàn cộng đồng.

2. Đặc điểm của Tội cố ý truyền HIV cho người khác

• Chủ thể của tội phạm: Người từ đủ 14 tuổi, có đầy đủ năng lực chịu trách nhiệm hình sự.
• Khách thể của tội phạm: quyền sống, quyền được Nhà nước bảo hộ về sức khỏe, tính mạng của con người và sự an toàn của cộng đồng.
• Về mặt chủ quan của tội phạm: Người phạm tội cố ý truyền HIV cho người khác thực hiện hành vi phạm tội với lỗi cố ý trực tiếp. Mặc dù đã biết đây là căn bệnh rất nguy hiểm nhưng vẫn có hành vi truyền bệnh cho người khác vì động cơ nào đó.
• Về mặt khách quan của tội phạm: Trước hết, khi xét về hành vi thì người thực hiện hành vi thuộc nhóm đối tượng không bị nhiễm HIV nhưng lại cố ý, có mục đích thực hiện hành vi truyền HIV vào cơ thể người khác ví dụ như trường hợp người phạm tội lấy kim tiêm đâm vào người nhiễm HIV rồi dùng kim tiêm đó đâm qua người khác; hay lôi kéo dụ dỗ người bị nhiễm HIV với người bình thường quan hệ không an toàn;…
• Về hậu quả: người bị hại bị nhiễm virus HIV do hành vi của người phạm tội. Đối với tội Cố ý lây truyền HIV cho người khác nếu theo xét nghiệm của cơ quan y tế có thẩm quyền mà người bị hại vẫn chưa bị nhiễm HIV, thì người phạm tội sẽ không đủ điều kiện để cấu thành tội này thì dù người phạm tội không bị truy cứu về tội cố ý truyền HIV cho người khác nhưng vẫn sẽ bị truy cứu vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự cho trường hợp chuẩn bị phạm tội hoặc phạm tội chưa đạt.

3. Về xử lý hình sự đối với Tội cố ý truyền HIV cho người khác

Căn cứ theo các nội dung đã nêu trên, những tội truy cứu trách nhiệm hình sự 

liên quan đến HIV đều là lỗi cố ý nên hành vi cố ý  làm người khác bị mắc HIV sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 149 của Bộ Luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 như sau:

“1. Người nào cố ý truyền HIV cho người khác, nếu không thuộc trường hợp quy định tại Điều 148 của Bộ luật này, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 07 năm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 07 năm đến 15 năm:

a) Có tổ chức;

b) Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân;

c) Đối với người dưới 18 tuổi;

d) Đối với từ 02 người đến 05 người;

đ) Lợi dụng nghề nghiệp;

e) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 31% đến 60%.

3. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 12 năm đến 20 năm hoặc tù chung thân:

a) Đối với phụ nữ mà biết là có thai;

b) Đối với 06 người trở lên;

c) Gây rối loạn tâm thần và hành vi của nạn nhân mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;

d) Làm nạn nhân tự sát.

Người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Tóm lại, tội cố ý lây truyền virus HIV cho người khác là một hành động rất đáng lên án và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Hành vi này không chỉ là vi phạm đạo đức mà còn làm nguy cơ cho sức khỏe và tính mạng của người khác. Người có hành vi này sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo pháp luật hình sự và cần phải chịu các hình phạt nghiêm ngặt. Điều này nhằm bảo vệ quyền lợi và an toàn của mọi người trong xã hội, cũng như đảm bảo công bằng và sự công bằng trong việc truy cứu trách nhiệm pháp lý.