QUYỀN TỰ ĐỊNH ĐOẠT CỦA ĐƯƠNG SỰ TRONG TỐ TỤNG DÂN SỰ

Đương sự được tự do bày tỏ quan điểm, tự do thể hiện ý chí của mình trong việc quyết định các quyền và lợi ích được pháp luật ghi nhận và bảo vệ cũng như có quyền lựa chọn phương thức bảo vệ khi quyền và lợi ích của mình khi bị xâm phạm. Căn cứ theo Điều 5 BLTTDS 2015 có thể thấy, quyền tự định đoạt của đương sự trong TTDS bao gồm: quyền khởi kiện, yêu cầu vụ việc dân sự, quyền thay đổi, bổ sung, rút yêu cầu và quyền thỏa thuận về việc giải quyết vụ việc dân sự, quyền kháng cáo bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật, thay đổi, bổ sung rút kháng cáo.

Tòa án có trách nhiệm trong việc đảm bảo cho đương sự thực hiền quyền tự định đoạt của họ. Tuy nhiên, để Tòa án chấp nhận quyền tự định đoạt của đương sự thì quyền tự định đoạt của đương sự phải xuất phát từ ý chí tự nguyện, không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội, cụ thể:

1. Quyền khởi kiện, yêu cầu giải quyết vụ việc dân sự của đương sự

• Đương sự là người có quyền và lợi ích hợp pháp đang bị xâm phạm hoặc tranh chấp
• Tranh chấp, yêu cầu dân sự chưa được giải quyết bằng một bản án, quyết định của Tòa án có hiệu lực pháp luật hoặc quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền có hiệu lực pháp luật trừ trường hợp có quy định khác
• Tranh chấp, yêu cầu dân sự thuộc thẩm quyền theo loại việc của Tòa án
• Đương sự phải là chủ thể có năng lực hành vi tố tụng dân sự
• Đương sự phải có đơn khởi kiện, đơn yêu cầu Tòa án giải quyết
• Đương sự phải nộp tạm ứng án phí, lệ phí
• Đương sự phải nộp tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn khởi kiện, đơn yêu cầu

2. Quyền đưa ra yêu cầu phản tố, yêu cầu độc lập

• Đáp ứng điều kiện phản tố theo quy định tại Điều 200 BLTTDS 2015
• Đáp ứng thời điểm đưa ra yêu cầu phản tố
• Đáp ứng hình thức phản tố theo quy định tại Điều 202 BLTTDS 2015
• Nộp tạm ứng án phí
• Nộp tài liệu, chứng cứ kèm theo đơn phản tố

3. Quyền thay đổi, bổ sung, rút yêu cầu của đương sự

• Quyền thay đổi, bổ sung yêu cầu khởi kiện, yêu cầu phản tố, yêu cầu độc lập:

Theo hướng dẫn tại Mục 7 phần VI Giải đáp số 01/2017/GĐ-TANDTC về việc giải đáp một số vấn đề nghiệp vụ ngày 07/05/2017 thì:

“Tòa án chấp nhận việc nguyên đơn, thay đổi, bổ sung yêu cầu khởi kiện nếu việc thay đổi, bổ sung được thực hiện trước thời điểm mở phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cần, công khai chứng cứ và hòa giải. Tại phiên họp và sau phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chúng cứ và hòa giải thì Tòa án chỉ chấp nhận việc đương sự thay đổi yêu cầu khởi kiện nếu việc thay đổi yêu cầu của họ không vượt quá phạm vi khởi kiện ban đầu”

• Quyền rút yêu cầu của đương sự
  • Rút yêu cầu của nguyên đơn giai đoạn sơ thẩm theo khoản 4 Điều 217 BLTTDS 2015
  • Rút yêu cầu của nguyên đơn giai đoạn phúc thẩm theo Điều 299 BLTTDS 2015

4. Quyền thỏa thuận của các đương sự

Quyền thỏa thuận của các đương sự được thể hiện trong hai trường hợp

• Khi Tòa án tiến hành hòa giải
• Đương sự tự thỏa thuận với nhau. Dù thỏa thuận của đương sự trong trường hợp nào thì để Tòa án chấp nhận thì thỏa thuận của các đương sự phải đáp ứng các điều kiện theo quy định tại Điều 205 BLTTDS 2015:
  • Thỏa thuận phải xuất phát từ ý chí tự nguyện thỏa thuận của cá đương sự
  • Nội dung thỏa thuận giữa các đương sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội
  • Không thuộc trường hợp yêu cầu đòi bồi thường thiệt hại đến tài sản của Nhà nước và những vụ án phát sinh từ giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của luật

5. Quyền kháng cáo của đương sự

Tương tự với quyền khởi kiện, yêu cầu giải quyết vụ việc dân sự, đương sự cũng phải đảm bảo các điều kiện về năng lực hành vi tố tụng dân sự, về hình thức cũng như thời hạn kháng cáo

6. Quyền thay đổi, bổ sung, rút kháng cáo

Tương tự với quyền thay đổi, bổ sung, rút yêu cầu của đương sự.

Trên đây là sơ lược ý kiến tư vấn của ASV liên quan đến yêu cầu tư vấn của Quý khách hàng trên cơ sở nghiên cứu các quy định pháp luật. Hy vọng ý kiến tư vấn của ASV sẽ hữu ích cho Quý khách.

Công ty Luật Ánh Sáng Việt chuyên cung cấp dịch vụ pháp lý về doanh nghiệp với đội ngũ chuyên viên pháp lý chuyên nghiệp. Quý khách hàng cần tư vấn cụ thể và hỗ trợ các vấn đề pháp lý khác vui lòng liên hệ đến đường dây nóng: 0961 204 082.